PATRIJARH PORFIRIJE BIĆE DANAS USTOLIČEN U NAJSVETIJI TRON: Arhiepiskop pećkih i Patrijaraha srpskih

Poglavar Srpske pravoslavne crkve, 46. po redu patrijarh Porfirije danas će biti svečano uveden u tron Patrijarha srpskih u Pećkoj patrijaršiji, istorijskom sedištu poglavara Srpske pravoslavne crkve.

Na praznik Pokrova Presvete Bogorodice, slavu Pećkog manastira, patrijarh Porfirije služiće svetu liturgiju uz sasluženje više arhijereja Srpske pravoslavne crkve i tom prilikom, po tradicionalnom posledovanju biće obavljen svečani čin ustoličenja patrijarha Porfirija u najsvetiji tron Arhiepiskopa pećkih i Patrijaraha srpskih.

Patrijarh Porfirije nasledio je na tronu Svetog Save, prvog arhiepiskopa SPC, patrijarha Irineja koji je preminuo 20. novembra 2020. godine.

Izabran je za patrijarha na Saboru Srpske pravoslavne crkve održanog 18. februara 2021, a dan kasnije uveden je u najsvetiji tron arhiepiskopa pećkog, mitropolita beogradsko-karlovačkog i patrijarha srpskog u Sabornoj crkvi u Beogradu čemu je prisustvovao predsednik Srbije Aleksandar Vučić i drugi visoki zvaničnici Srbije i iz regiona, kao i predstavnici drugih verskih zajednica.

Tokom prve besede, patrijarh Porfirije zamolio je sve vas mu pruže podršku da, kako je naveo, veliki i odgovorni zadatak koji je stavljen pred njega iznese radosno i da kao 46. po redu patrijarh, a 57. poglavar naše crkve bude skromni naslednik svojih svetih prethodnika.

Patrijarh Porfirije posetio je Kosovo i Metohiju nekoliko puta od kada je izabran za patrijarha, a govoreći o južnoj pokrajini tokom prve besede, kazao je da je Kosovo za nas mit, pupčana vrpca koja nas povezuje sa našom duhovnom istorijskom kolevkom, suštinom našeg identiteta, da je u nama, u našima svetinjama, u ćirilici.

Povodom ustoličenja, patrijarh Porfirije stigao je na Kosovo i Metohiju juče i prvo je posetio Saborni hram Svetog Ðorđa u Prizrenu gde je svečani čin doksologije služio episkop novobrdski arhimandrit Ilarion, u prisustvu mitropolita budimpeštanskog i mađarskog Ilariona iz Ruske pravoslavne crkve, episkopa i monaštva Srpske pravoslavne crkve, učenika Prizrenske bogoslovije i vernika.

Sedište u kojima se vekovima ustoličavali srpski patrijarsi

Pećka patrijaršija je tradicionalno sedište u kojoj su vekovima ustoličavani srpski patrijarsi, a ujedno je i naziv za Srpsku patrijaršiju, odnosno Srpsku pravoslavnu crkvu i to u periodu od 1346. do 1766. godine kada je kao pomesna crkva imala stepen patrijaršije i svojstvo autokefalnosti.

Sedište Pećke patrijaršije je bilo u Pećkom manastiru, a osnovni naslov poglavara bio je arhiepisop pećki i patrijarh srpski.

Istorija Pećke patrijaršije deli se na tri perioda i to tako da prvi obuhvata period od 1346. do 1463. godine, zatim od 1463. do 1557. i od 1557. do 1766.

Autokefalnu Srpsku arhiepiskopiju 1219. godine ustanovio je Sveti Sava, a ta srednjevekovna Srpska arhiepiskopija naziva se Žičkom, odnosno Pećkom ili Žičko-pećkom arhiepiskopijom i obuhvatala je sve episkopije na području Srpske kraljevine.

U vreme stvaranja Srpskog carstva uzdignuta je 1346. godine na stepen patrijaršije, a na saboru koji je održan u Skoplju, srpski arhiepiskop Joanikije II je proglašen za prvog srpskog patrijarha, sa prestolom u Pećkom manastiru.

Krajem 14. veka i tokom 15. veka, sve episkopije potpale su pod novouspostavljenu tursku vlast, a period borbe za opstanak Pećke patrijaršije započeo je nakon smrti srpskog patrijarha Arsenija II, 1463. godine.

Borba za obnovu Pećke patrijaršije uspešno je okončana 1557. godine i to izborom srpskog patrijarha Makarija, rođaka Mehmed-paše Sokolovića.

Dva veka nakon toga, česti ustanci i seobe Srba iz Osmanskog carstva oslabile su srpsku crkvu i uzdrmale samostalnost Pećke patrijaršije koju su 1766. godine uspeli da ukinu fanarioti zajedno sa turskim vlastima.

Pećka patrijaršija je ponovo uspostavljena 1920. godine, a prvi patrijarh koji je u Pećkom manastiru ustoličen, nakon obnavljanja patrijaršije, je patrijarh Dimitrije i to 24. avgusta 1924. godine.

Kasnije su u Pećkoj patrijaršiji ustoličeni i njegovi naslednici na tronu Svetog Save - patrijarh Varnava 6. jula 1930, patrijarh Gavrilo početkom avgusta 1938, patrijarh German 29. maja 1960, patrijarh Pavle u julu 1994. godine i patrijarh Irinej u oktobru 2010.

Ustoličenjem u Pećkoj patrijaršiji SPC čuva tradiciju dugu 8 vekova

Kulturolog i stručnjak za verska pitanja prof Jovan Janjić ocenjuje da sutrašnjim činom ustoličenja patrijarha Porfirija u Pećkoj patrijaršiji Srpska pravoslavna crkva pokazuje da na KiM čuva i neguje svoju tradiciju dugu više od osam vekova, ali dokazuje i istorijski i duhovni kontinuitet srpskog nacionalnog bića koje svoju duhovnu vertikalu uveliko gradi kroz SPC

U izjavi za Tanjug, Janjić ističe da tim činom i svetovne vlasti, u ovom slučaju privremena uprava u Prištini, legitimišu sebe i pokazuju da li su za poštovanje osnovnih ljudskih prava.

Janjić objašnjava da je tradicija u SPC je da se novoizabrani patrijah, posle ustoličenja u Sabornoj crkvi u Beogradu, ustoliči i u drevnom tronu Pećke patrijaršije.

"Tako je bilo i u od obnove srpske patrijaršije 1920. godine. Prvi patrijarh Dimitrije je uveden u tron u Pećkoj patrijaršiji. Kasnije je to bilo sa svim patrijarsima do današnjeg Porfirija koji će na manastirsku slavu Pokrov Svete Bogorodice biti uveden u tron srpskih episkopa i patrijaraha koji stolovali već vekovima u Peckoj patrijaršiji", kaže Janjić.

On ističe da je to vrlo važan čin, jer se time dokazuje duhovni kontinuitet srpskog nacionalnog bića koje svoju duhovnu vertikalu uveliko gradi kroz SPC.

Pećka patrijaršija ima status savropigijalne lavre, ističe Janjić, što znači da je pod direktnom upravom srpskog patrijarha.

"Patrijarh je taj koji je domaćin u Pećkoj patrijaršiji pošto je to svetinja pod njegovom upravom i kada odlazi u Pećku patrijaršiju, on odlazi svojoj kući. Ustoličenjem pokazuje se istorijski i duhovni kontinuitet i da SPC na KiM čuva i neguje svoju tradiciju dugu više od osam vekova", poručuje Janjić.

Istovremeno, on upozorava da tim činom i svetovne vlasti, u ovom slučaju privremena uprava u Prištini, pokazuju pred svetom da li su za poštovanje osnovnih ljudskih prava i koliko su organizovano društvo.

"Ne daj Bože, ukoliko bi došlo do narušavanja javnog reda i mira to bi pokazalo svetu kakva je vladavina prava na KiM, a istovremeno to bi bio veliki šamar njihovim mentorima, onima koji su sponzori albanske nezavisnosti", istakao je Janjić.

(Espreso/Telegraf)