SRBI U OKOVIMA BOLESTI: 2/3 gojazno, 1/3 ima pritisak, a muči nas ukupno 17 HRONIČNIH OBOLJENJA

Trećina građana Srbije ima problem sa visokim pritiskom, isto toliko i neku od 17 hroničnih bolesti, dok čak dve trećine stanovništva ima višak kilograma.

Ovo su prilično zabrinjavajući rezultati Istraživanja zdravlja stanovništva za 2019. godinu, poslednjeg pre korone, koje je pre nekoliko dana objavio Republički zavod za statistiku.

Hronične bolesti

Nešto manje od polovine (48,8%) stanovnika Srbije starijih od 15 godina u 2019. je imalo bar jednu od 17 hroničnih bolesti, značajno više u regionu Južne i Istočne Srbije (52,4%), kao i Vojvodine (51,9%), češće žene nego muškarci (52,9% prema 44,5%), najčešće osobe starije od 45 godina (70,2%), kao i osobe koje spadaju u kategoriju najsiromašnijih (52,5%).

U istraživanju je najveći procenat stanovništva naveo da ima povišen krvni pritisak (29,6%), zatim deformitet donje kičme ili drugi hronični problem sa leđima (17,2%), vratni deformitet ili drugi hronični problem sa vratnom kičmom (12,1%), povišene masnoće u krvi (10,8%), koronarnu bolest srca ili anginu pektoris (8,9%), dijabetes (7,8%), alergiju (7,3%)...

Bolesti koje su bile značajno češće kod žena su povišen krvni pritisak (32,3% kod žena i 26,7% kod muškaraca), deformitet donje kičme ili drugi hronični problem sa leđima (20,4% kod žena i 13,7% kod muškaraca), povišene masnoće u krvi (13,1% kod žena i 8,4% kod muškaraca), bolest srca (10,2% kod žena i 7,4% kod muškaraca)...

Istraživanja su pokazala da je u Srbiji 46,2% odraslih stanovnika, uzrasta 20 i više godina, imalo hipertenziju ili potencijalnu hipertenziju. U odnosu na rezultate istraživanja iz 2013. i 2006. godine (47,5%, odnosno 46,5%) nije registrovana značajna promena, što govori o tome da je učestalost povišenog krvnog pritiska u populaciji odraslih ostala ista.

Povišeni krvni pritisak je bio prisutniji kod stanovnika starijih od 45 godina (65,4%), u regionu Južne i Istočne Srbije (52,3%), zatim kod stanovnika sa nižim stepenom obrazovanja (68,0%) i kod najsiromašnijih (52,4%).

Gojaznost

Najnovije istraživanje pokazuje da je u Srbiji 40,5% normalno uhranjenog stanovništva uzrasta 15 i više godina, dok je više od polovine (57,1%) bilo prekomerno uhranjeno, odnosno predgojazno (36,3%) i gojazno (20,8%).

Značajno veći procenat gojaznih zabeležen je kod stanovnika Vojvodine (25,4%) i Južne i Istočne Srbije (23,1%), u svim dobnim grupama od 45 do 84 godine, među siromašnom populacijom (25,7%), kao i onom koja živi u vangradskim naseljima (23,6%). Za razliku od gojaznosti koja je kod oba pola bila približno isto rasprostranjena (muškarci 21,7%, žene 20,0%), predgojaznost je bila češća kod muškaraca (43,4%), nego kod žena (29,9%).

Procenat gojaznih stanovnika u 2019. se neznatno razlikuje u odnosu na 2013. (21,2%), ali je značajno veći u odnosu na 2006. godinu (17,3%).

Procenat gojazne dece uzrasta od pet do 14 godina iznosi 12,9%, dok je umereno gojazne 16,6%. Važno je znati da je značajno veći procenat gojazne dece (21,1%) zabeležen među decom uzrasta od pet do šest godina. Takođe, registrovan je porast procenta gojazne dece uzrasta od sedam do 14 godina.

Pušenje

"U Srbiji je upotreba duvana već dugi niz godina jedan od najzastupljenijih faktora rizika po zdravlje", stoji u ovom istraživanju koje je pokazalo da je rasprostranjenost navike pušenja duvanskih proizvoda u populaciji uzrasta 15 i više godina iznosila 31,9%.

Kao i do sada, veći procenat pušača duvanskih proizvoda je zabeležen kod muškaraca (33,9%), nego kod žena (30,1%). U pogledu geografske rasprostranjenosti, region Šumadije i Zapadne Srbije se ističe po manjem procentu svakodnevnih pušača (23,9%), dok je u Vojvodini i Južnoj i Istočnoj Srbiji veći procenat pušača koji pripadaju uzrasnoj grupi od 15 do 19 godina (21,4%, odnosno 17,5%).

Najveći procenat pušača je u starosnoj grupi od 45 do 54 godine (41,3%). U populaciji mladih od 15 do 19 godina svaki sedmi (14,4%) je izjavio da konzumira neki od duvanskih proizvoda. Takođe, taj procenat je veći (35,5%) u populaciji sa najnižim primanjima domaćinstva.

Svakodnevno je pušio duvanske proizvode svaki četvrti stanovnik Srbije (27,1%).

Alkohol

Rezultati istraživanja su pokazali da u Srbiji 50,7% stanovništva ne konzumira alkohol (39,3% nije nikada probalo alkohol i 11,4% nije konzumiralo alkohol u prethodnih 12 meseci). U populaciji mladih od 15 do 19 godina 52,7% nije konzumiralo alkohol, značajno više devojaka (57,2%) nego dečaka (48,1%).

Stanovnici Južne i Istočne Srbije (4,0%), kao i Vojvodine (3,9%), značajno više svakodnevno konzumiraju alkohol, za razliku od stanovnika Šumadije i Zapadne Srbije kod kojih je taj procenat najmanji (2,1%).

"Ne iznenađuje podatak da muškarci u Srbiji u većem procentu svakodnevno piju, čak osam puta više u odnosu na žene. Takođe, navika svakodnevnog konzumiranja alkohola je najviše zastupljena među najniže obrazovanim (3,4%) i vangradskim stanovništvnom (3,8%)", stoji u rezultatima istraživanja.

Kako dodaju, “zabrinjava podatak da je svaki šesti (15,1%) adolescent uzrasta od 15 do 19 godina najmanje jednom mesečno konzumirao više od šest alkoholnih pića tokom jedne prilike”.

Droge

Prema rezultatima Istraživanja neku od ilegalnih droga obuhvaćenih istraživanjem (amfetamin/metafetamin, kanabis, kokain, ekstazi, heroin, lepak ili druge ispraljive psihoaktivne supstance) ikada u životu je koristilo 4,2% stanovništva Srbije, dok je u 2019. taj procenat iznosio 1,4%. Najčešće korišćena ilegalna droga je kanabis koju je koristilo 1,2% stanovnika i ona je bila značajno češća u uzrasnoj grupi od 18 do 34 godine (2,4%), kod muškaraca (1,6%), među stanovnicima gradova (1,5%), stanovnicima višeg i visokog obrazovanja (1,8%) i onima koji pripadaju najimućnijim domaćinstvima (2,1%).

Povrede

U Srbiji je tokom 2019. godine 4,9% stanovnika imalo povredu (u saobraćaju, u kući ili u toku bavljenja slobodnim aktivnostima), više u Južnoj i Istočnoj Srbiji (5,5%), a manje u Šumadiji i Zapadnoj Srbiji (4,1%). Značajno više su se povređivali stariji stanovnici u dobnoj grupi 65 godina i više (7,4%), kao i osobe sa najnižim obrazovanjem (7,0%). Procenat povređenih je nešto niži nego 2013. godine (5,2%).

U kući se povredilo 2,3%, u toku bavljenja slobodnim aktivnostima 2,3% i u saobraćaju 0,7%. Žene su se značajno češće povređivale u kući (2,7%), a muškarci tokom bavljenja slobodnim aktivnostima (2,7%).

Medicinska pomoć je bila ukazana kod 75,0% povređenih.

Lekari

Svog lekara opšte medicine ili pedijatra ima 91,1% stanovnika starijih od 15 godina, ali zabrinjava podatak da skoro svaki osmi stanovnik (12,5%) u regionu Južne i Istočne Srbije navodi da nema svog lekara u državnoj zdravstvenoj ustanovi. Svog lekara opšte medicine ili pedijatra u privatnoj praksi se izjasnilo da ima 5,6% stanovnika, najviše u Beogradu (10,0%). Ovo je znatno viši procenat nego 2013. kada je svog lekara u privatnoj praksi imalo 2,5% stanovnika.

Usluge privatne prakse u godini koja je prethodila istraživanju koristilo je 27,7% stanovnika Srbije. Privatnu praksu su češće koristili stanovnici najvišeg obrazovanog statusa (43,0%), najimućniji (42,8%), stanovnici Beograda (40,2%) i gradskih naselja (31,9%). Najčešće su korišćene usluge privatne prakse stomatologa (16,1%), laboratorijskih analiza (15,5%), radiološke dijagnostike (7,0%), interniste (6,1%), oftalmologa (4,4%)...

Bonus video:

(Espreso / Blic)