ESPRESO PREPORUKA ZA ČITANJE: Dva veka Srbije kroz sudbine običnih ljudi!

Espreso vam je za danas kao preporuku za čitanje pripremio zbirku pripovedaka Vladimira Petrovića "Kako postajemo ono što smo postali" objavljenu 2022. godine u izdanju Akademske knjige iz Novog Sada.

U postmodernističkom duhu, koristeći ključne ili pak poznate istorijske trenutke iz moderne srpske/jugoslovenske istorije u poslednja dva veka, autor ispreda priču o ženama i muškarcima čije sudbine nisu zabeležene (saborci partizana) ili su samo napomenute u udžbenicima (smrt Save Šumanovića, stradanje Roma u Drugom svetskom ratu) ali koje nisu zanemarljive.

Previruće istorijske momente Petrović je maestralno uvezao sa ličnim prelomnim momentima u životima svojih junakinja i junaka. Nekada je to susret osobe iz prošlosti kao u pripoveci "Gazda Milorad", nekada šansa jednog mladića da se obračuna etiketom "dezertera" a nekada tanana ispovest junaka koji je sa pet godina spoznao prazninu. Petrović im daje prostora da njihove sudbine ne dožive zaborav.

Najlepši citat o nasleđu zaboravljanja i bobe protiv njega, autor je dao majoru OZNE Nedeljku koji se na samrti obraća prijatelju Sretenu, Romu koji je preživeo holokaust, u pripoveci "Pravda":

Nemoj da ih zaboraviš. Nikada! Ni tvoje što su stradali, nisu to zaslužili, a ni one što su ih ubili. Nemoj, delijo moj. Povampirili su se, tu su, šetaju međ' nama.

Životi junaka i junakinja ispripovedani su jezikom običnog čoveka određenog perioda (pismo polupismene seljanke, kratki tekstovi nalik na sms poruke) ili pak u stilu tada poznatog književnog pravca (srpski realizam). Hronološki poređane, zbirke omogućavaju uvid u liričniju, kauzalniju sponu prošlosti i sadašnjosti naroda sa dinamičnom istorijom.

Na kraju vam donosimo izjavu samog autora Vladimira Petrovića koju je dao za Espreso o svojoj zbirci pripovedaka "Kako postajemo ono što smo postali":

Kroz trideset priča u ovoj knjizi pokušao sam da dam drugačiji pogled na istoriju ovih prostora u prethodnih vek i po, i to kroz prikaz sudbina ljudi koji su nestali u pomrčini istorijskih procesa ili čiji su životi namerno zaboravljeni. Junaci ove knjige su Romi i Jevreji, žrtve nacističkih orgijanja, predratni beogradski trgovci i prostitutke, žandari koji se bogate na smrtnim presudama, žene koje nose terete ratova i suludih odluka svojih muževa, Save Šumanovića, Dimitrija Tucovića i brojnih drugih. Sve njih povezuje iskustvo stradanja i susreta sa događajima koji nepovratno menjaju ljudski život i određuju kako postajemo ono što smo postali.

(Espreso/ Verica Arsić)