POSETILI SMO MUZEJ UGLJARSTVA U SENJSKOM RUDNIKU! Pogledajte šta rade RUDARI u naselju posvećenom njima! (FOTO)

Muzej ugljarstva se nalazi u Senjskom Rudniku i jedinstveni je tehnički muzej na teritoriji Srbije. Bavi se prikazom istorije rudarstva Senjskog Rudnika, ali i ostalih rudnika koji se bave podzemnom eksploatacijom. Jama je aktivna od 1853. godine i dan danas rudari rade u njoj.

Odlučili smo da posetimo ovaj autentičan muzej i prenesemo vam delić njihove postavke.

Muzej ugljarstva postoji od 1980. godine, kada je do otvaranja došlo na iniciranje uprave rudnika. Nakon 2000-te godine dolazi do povećanog interesovanja za industrijsko nasleđe, te je započeta rekonstrukcija i obrazovanje muzejskog kompleksa.

- Danas muzejski kompleks čine tri objekta: Zgrada muzeja iz 1930. godine (koristila se u svrhe kladištenja alata i materijala), mašinska radionica preko puta 1920. (isto jedan od industrijskih objekata) i Aleksandrov potkop (najstariji ulaz u jamu, očuvan u originalu iz 1860. godine). To je najuži kompleks i to je sve nekada bila industrijska zona - objašnjava kustoskinja muzeja.

U glavnoj zgradi muzeja postavka je hronološki poređana, počev od antičkog perioda, pa do danas, a kraj 19. veka je najznačajniji, jer tada kreće i istorija Senjskog rudnika. Najveći broj eksponata je upravo potekao iz te jame, ali ih ima i iz ostalih rudnika sa podzemnom eksploatacijom.

- Veliki broj fotografija prati postavku isto na hronološki način i na njima se vide neki od najvažnijih momenata rada jame. Svi eksponati su originalni, svi su bili u jami, kao što su alati kojima su radili rudari. Postoji i izvesan broj maketa koje su pravili radnici koji rade u rudniku - dodaje kuskoskinja.

- A princip rada u rudniku je ostao isti kao i ranije. Nekada se ugalj bušio ručno, ali sada rudari koriste mašine na električnu energiju, koje isto možete videti u muzeju - kaže kustoskinja.

Ona dodaje da se ugalj zabušava, nekada se to radilo ručno, a danas uz pomoć mašina. U njega se postavlja dinamit, vrši se miniranje i odron uglja, a nakon toga se ručno lopatama utovaruje na jednolančane grabuljaste transportere. Jedan takav transporter izložen je posetiocima na uvid.

- Senjski rudnik je najstariji aktivni rudnik mrkog uglja u Srbiji. Bilo je starijih rudnika ali naš je još uvek aktivan. Za potrebe prevoza uglja je sagrađena najstarija industrijska pruga uskog koloseka - navodi kuskostkinja.

Iz tog razloga u muzeju se može videti i replika parne lokomotive, koja svedoči tom periodu. Ugalj se transportovao iz Senjskog rudnika do Ćuprije, pored Ravanice. Nakon prestanka rada pruge 60-ih godina dvadesetog veka kreće pad u daljem razvoju industrijske proizvodnje ali i kvaliteta života u samom naselju.

U drugom objektu muzeja, mašinskoj radionici akcenat je stavljen na život u naselju, jer je celo naselje raslo sa razvojem jame. U muzeju postoji i panorama naselja, gde se vidi koliko je taj prostor bio uređen, a život u njemu razvijen. Veliki broj objekata je ostao očuvan, kako stanbenih u kojima su živeli rudari i inženjeri, tako i onih od društvene, kulturne i verske važnosti. Tu počinje zanimljiva priča o otkrivanju rude uglja.

- Čuvajući svinje, jedan seljanin iz obližnjeg mesta je pronašao kamen koji je bio neobičan, bio je crne boje i goreo je. On nije znao šta je to u pitanju i taj "nezdrav" kamen, kako ga je nazvao poslat je na analizu gde je utvrđeno da je to vrlo kaloričan i kvalitetan mrki ugalj. Nakon toga počinje naseljavanje, dolaze ljudi iz raznih krajeva. Tada nije bilo mnogo školovanih Srba, a rudarstvo je specifično zanimanje. Njime nije mogao da se bavi običan seljanin, koji nije imao iskustvo rada u jami - objašnjava kustoskinja.

Na samom početku rada jame dolazili su obučeni rudari, ljudi koji su već imali iskustvo rada u rudnicima, npr. iz Majdanpeku. Oni su to iskustvo prenosili na mlađe rudare. I dan danas rudari na početku rada ne dobijaju najteže poslove već do mesta kopača ili pomoćnika kopača dolaze postepeno stičući znanje I iskustvo.

Kao što smo videli posao rudara je po mnogo čemu specifičan i zanimljiv, pa je takva i njihova oprema za rad. Nju čine radon odelo, šlem, lampa i samospasilac. Pored radnog postoji i svečana uniforma članova Čete za spasavanje.

- Svečana uniforma se nosi u vreme praznika. Dva praznika koja se obeležavaju u Senjskom Rudniku I Resavici su lokalnog, rudarskog karaktera. Prvi je Sveti Prokopije 21. jula, svetac zaštitnik svih rudara Senjskog Rudnika. Na taj dan se 1893. desila jedna od najvećih rudarskih nesreća u Senjskom Rudniku. Stradala je cela smena rudara, a njihova tela nikada nisu izvađena iz rudnika. Drugi praznik je državni, Dan rudara - 6. avgust. Program proslave Dana rudara traje nekoliko dana a ove godine je tim povodom u muzeju održana likovna kolonija, u kojoj su učestvovali umetnici iz Despotovca i okolnih mesta, koji su za svoj rad koristili inspiraciju u rudarstvu i rudarskim motivima- kaže kustoskinja.

- Pored toga što proslavljamo rudarske praznike, u muzeju se obeležavaju i manifestacije nacionalnog I međunarodnog karaktera kao što su “Muzeji za 10” i Dani evropske baštine. U svim našim aktivnostima uključujemo stanovništvo koji su nam velika podrška u njihovoj pripremi i realizaciji. Struktura stanovništva u naselju je mešovita i mi to često naglašavamo. Tih dana muzej postaje središte svih dešavanja u naselju. Zajedno sa jamom, koja je izvor života za sve nas koji ovde živimo, muzejski kompleks kao nekadašnja industrijska zona čini centralnu osu naselja.

Posetici imaju mogućnost obilaska aktivne industrijske zone, kojom dominira još jedan simbol industrijskog nasleđa Senjskog Rudnika – Izvozni toranj jame Senjski Rudnik i parna izvozna mašina koja pokreće liftove kojima rudari danas silaze u jamu.

Ukoliko želite da vidite parnu mašinu potrebno da je najavite organizovan obilazak od najmanje 10 osoba.

(Espreso)