NEOBIČNA SUDBINA MANASTIRA RADOŠIN: Monasi su u bunaru krili ikonostase od TURAKA, on je svedok BURNE ISTORIJE

Manastir Presvete Bogorodice u narodu poznatiji kao "manastir Radošin" je jedna od najlepših svetinja u centralnom delu Srbije. Ikonostasi, ukrašena porta, pozlaćena zvona, mir i tišina, neke su od osobina ovog dragocenog manastira koji je svedok srednjovekovne istorije na ovim prostorima.

Smešten je na levoj obali Velike Morave u istoimenom selu Radošin koje se nalazi na teritoriji opštine Svilajnac.

Manastir je zadužbina srpskog despota Svetog Stefana Lazarevića i njegovog vlastelina Radića Mihaljevića.

"Nekada se do ovog manastira moglo doći iz sela Miloševo preko Velike Morave, ali nažalost više nema skele. Reka deli manastir od koridora 10 od koga je udaljen dva kilometara. Manastir Radošin spada u grupu manastira Velikomoravske Svete Gore koje čine šest manastira, dok je ovaj manastir četvrti u tom nizu i prema predanju manastir Radošin je čak mnogo stariji i od manastira Manasije.", priča za portal Espreso Vladimir Kojanić.

Na južnoj strani od manastira nalazi se brdo na kome se nalaze temelji srednjevekovnog utvrđenja koje još uvek nije arheološki istraženo.

Prema predanju manastir je za vreme despotovine imao veliku prepisivačku školu. Manastirska crkva je bila ogromnih dimenzija sa zlatnim ikonostasom i zlatnim zvonima koja su se čula na šest sati hoda od samog manastira.

"Posle obnove Pećke patrijaršije pod patrijarhom Makarije Sokolovića, ova svetinja je doživela još veći preporod i postala je jedna od retkih svetinja koja je imala svoju štampariju, kao i školu. U velikom prostoru gde se održavao vašar trgovalo se stokom, vunom, solju i još mnogim drugim proizvodima", tvrdi Kojanić.

Prvo veliko stradanje ove svetinje se dogodilo u zimu 1690/ 1691 godine.

"Posle velike seobe Srba monasi su strahujući od turske osvete odneli su svu riznicu manastira sa sobom preko Save i Dunava a predanje dalje kaže da su zlatna zvona kao i ikonostas i još neke vredne predmete sakrili u jednom bunaru nedaleko od manastira. Postoje pojedine indicije i dokazi da se pojedini predmeti knjige i relikvije ove svetinje nalaze u Rusiji. Manastir je dugo vremena bio u ruševinama. Sve do Drugog svetskog rata 1941. godine kada je predsednik seoske opštine okupio narod na saboru na temeljima manastira iznevši plan o zaštiti sela od ratnih razaranja. Rekao je okupljenim meštanima da je najbolje da se kao mali narod ne mešamo u politiku i u svetska dešavanja, te da je neophodno da se svetinja što pre obnovi. Narod je to veoma zdušno prihvatio i počeo je da obnavlja svetinju.", objašnjava Kojanić.

Od Drugog svetskog rata do 2002. godina manastir Radošin bio je seoska crkva sela Radošin.

"Zalaganjem Prote Stojana Miljkovića koji je 40 godina bio paroh sela Vojska, uz blagoslov Preosvećenog Vladike Braničevskog Ignjatija vraćen je status manastira. U manastir je doveo dve svoje rođene sestre monahinje Mitrodoru i Ninfodoru", kaže Kojanić i dodaje:

"Prota Stojan je Rođen u bogomoljačkoj porodici i najmlađi je od šestoro dece. Njegov otac Dragoljub prošao je golgotu od strane komunista. Dve sestre Prote Stojana su još kao deca otišle u manastir Blagoveštenje Rudničko gde su se zamonašile Mitrovica 1956 i Ninfodora 1958. Sva tri brata su upisala bogosloviju, a rođeni stric Prote Stojana je Otac Stefan Karuljski Svetogorac. U manastiru Radošin se u starosti zamonašila i majka Prote Stojana dobivši ime Sofija. Ona je sa svojim ćerkama Mitrodorom i Ninfodorom i sa vernim narodom obnavljala ovu svetinju."

Manastir je slabo poznat i posećen i on "živi" i održava se zahvaljujući prilozima verujućeg naroda.

Svakako ova svetinja je jedno od lepših mesta koje možete obići ukoliko ste se kojim slučajem zaputili u Svilajnac.

Bonus video:

(Espreso/Miloš Dojčinović)