EVO KAKO JE NASTAO DANAŠNJI TRG REPUBLIKE: Omiljeno MESTO NA KOM SE BEOGRAĐANI SASTAJU krije zanimljivu istorju

Prostor današnjeg Trga Republike bio je sve do sredine 19. veka izvan gradskog jezgra. Za vreme Rimljana ovde se ulivala jedna od značajnih saobraćajnica koje su vodile u beogradsku varoš. U srednjem veku, u blizini današnjeg trga nalazili su se džamija i tursko groblje.

Glavni i najlepši trg naše prestonice formiran je urbanističkim planom za rekonstrukciju varoši Emilijana Josimoviča. Rušenjem Stambol kapije, 1866, izgradnjom Narodnog pozorišta, po nalogu kneza Mihaila, 1869, podizanjem spomenika knezu Mihailu 1882, počelo je formiranje trga, a nešto kasnije sagrađene su zgrade Uprave fondova, 1903, i palata Ruinione, 1930. godine. Trg je nazvan Pozorišni trg, a današnje ime dobio je u čast proglašenja Demokratske Federativne Jugoslavije republikom 29. novembra 1945. godine. U to vreme sa trga je uklonjena tramvajska okretnica i premešten skver na kome je bila grobnica i spomenik Crvenoj armiji i izgrađena je zgrada Doma štampe.

Na trgu se nalazi veliki broj kulturno-istorijskih znamenitosti: Narodni muzej, Narodno pozorište, Kulturni centar Beograda sa izložbenom galerijom i suvenirnicom, bioskop, i mnogobrojne kafeterije, poslastičarnice, letnje bašte; tu je i spomen-obeležje Emilijanu Josimoviču, prvom srpskom urbanisti, izgrađeno 1988. pri velikoj rekonstrukciji Knez-Mihailove ulice i okoline.

Centralni deo trga zauzima spomenik knezu Mihailu Obrenoviću, oslobodiocu Srbije od Turaka 1867, jedan od najlepših u Beogradu. Monumentalna figura kneza Mihaila na konju izrađena je u mermeru i bronzi i visine je 11 metara. Na postamentu su ispisana imena gradova koje su Turci predali 1867 – Beograd, Smederevo, Kladovo, Soko, Užice i Šabac. Ostala polja na postamentu prikazuju scene iz srpske istorije. Knez Mihailo je upro prst desne ruke na jugozapad što simbolizuje njegove neostvarene planove – oslobođenje svih gradova Srbije.

Spomenik je izradio veliki fjorentinski majstor vajarstva Enriko Paci. Otkriven je 1882. godine na dan krsne slave kneza Mihaila, na Svetog Nikolu, uz svečanu besedu Stojana Novakovića.

Reči zahvalnosti uklesane su zlatnim slovima: "Knezu Mihailu – blagorodna Srbija".

Ovaj trg je, inače, omiljeno mesto sastajanja i druženja mladih u Beogradu, kulturnih i javnih ličnosti, prostor na kome su se iskazivala razna politička opredeljenja: demonstracije 27. marta 1941, prvi miting posle oslobođenja 1945, na kome se narodu obratio Josip Broz Tito, i mnogobrojna protestna okupljanja koja su obeležila kraj prošlog i početak ovog veka.

(Espreso/Politika)