VASKRŠNJI UTORAK U KOSOVSKOM POMORAVLJU: Običaj kojeg se deca plaše (FOTO)

Podno Skopske Crne Gore, tik uz granicu sa Makedonijom su sela Grnčar i Vrbovac u kojima se od davnina održavaju tradicionalni obredi u vreme uskrsnjih praznika.

Ovdašnja naselja su jako stara, o tome svedoče brojni tragovi i staro pismo u temelju crkve Svetog Teodora Tirona u Mogili, kao i duž celog Gornjeg Pomoravlja. Arheološki ostaci ukazuju na vrlo stare civilizacije, praistorijske, predrimske i rimske, a ima i zapisa iz vremena Vizantije i vladavine Nemanjića, na šta su ovdašnji Srbi posebno ponosni.

Kao da baš ta stalna stradanja ovdašnjeg naroda, koja se kroz vekove ponavljaju, bude i želju Srba sa ovoga područja za otporom i večnim trajanjem. Istrajavanje u očuvanju starih rituala podseća na žilavost od pamtiveka.

Veruje se da je uskršnji maskenbal obred koji potiče još iz prethrišćanskog perioda, sa brojnim paganskim obeležjima koja slave kraj zime i dolazak proleća, svetkovina u znak sunca, simbolizuje plodnost i neprestano obnavljanje prirode.

Običaj poznat pod nazivom "baba i dede", jedinstven je u ovom kraju i posebna je atrakcija za meštane Grnčara i Vrbovca.

Ovaj ritual trebalo bi da prikazuje svadbu babe "neveste" i dede "mladoženje", pri čemu su svi akteri zapravo muškarci pod maskama. Maskenbal se najpre dešava u Grnčaru, pa istim sledom u Vrbovcu.

Veliki događaj, velika radost, vreme čašćavanja i primanja gostiju. Praznik kome se u ovom kraju posebno raduju, redak luksuz koji sebi dozvoljavaju. Ako na momente u svetkovanju i preteraju, mora im se kroz prste progledati.

( Espreso / Rts )