Staljin mu je bio uzor, a od Mađarske je napravio zemlju terora i straha! Znate li ko je u pitanju?

Matias Rakosi, rođen kao Matias Rosenfeld 9. marta 1892. godine u Adi, tada Kraljevina Mađarska (danas u Srbiji), poticao je iz jevrejske porodice sa dvanaestoro dece. Njegov otac, Jožef Rozenfeld, bio je trgovac, a majka Sesilija Lederer bila je domaćica. Godine 1903. porodica je promenila prezime u Rakoša da bi se asimilovala u mađarsko društvo. Matjaš je studirao na Istočnoj trgovačkoj akademiji u Budimpešti, a tokom studija se pridružio Mađarskoj socijaldemokratskoj partiji 1910. godine. Bio je i aktivan član studentskih pokreta.

Tokom Prvog svetskog rata, Rakosi je služio u austrougarskoj vojsci i bio je zarobljen na Istočnom frontu 1915. godine. Nakon bekstva iz ruskog zatočeništva, vratio se u Mađarsku i pridružio se komunističkom pokretu Bele Kuna. U kratkotrajnoj Mađarskoj sovjetskoj republici 1919. godine, Rakosi je obavljao funkciju zamenika narodnog komesara za trgovinu, a kasnije i narodnog komesara za društvenu proizvodnju. Nakon pada Sovjetske Republike, pobegao je u Sovjetski Savez, gde je radio za Kominternu.

Povratak i uspon na vlast

Rakoši se vratio u Mađarsku 1945. sa Crvenom armijom i preuzeo vođstvo Mađarske komunističke partije. Iako su komunisti poraženi na izborima, on je postepeno eliminisao političke protivnike i uspeo da konsoliduje vlast. Do 1949. komunisti su preuzeli potpunu kontrolu nad zemljom, a Mađarska je proglašena Narodnom Republikom sa Rakosijem na čelu.

Kao vatreni staljinista, Rakosi je uspostavio kult ličnosti po uzoru na Staljina. Njegovu vladavinu obeležila su masovna hapšenja, politička suđenja i represija. Procenjuje se da je 350.000 ljudi bilo zatvoreno ili pogubljeno tokom njegove vladavine. Njegovu politiku kolektivizacije i industrijalizacije nije odobravala većina stanovništva, a ove kritike će se manifestovati 50-ih godina.

Pad sa vlasti i kasniji život

Nakon Staljinove smrti 1953. godine, Rakosi je bio primoran da podnese ostavku na mesto premijera, ali je zadržao poziciju generalnog sekretara partije. 1956. godine, pod pritiskom Moskve, smenjen je sa svih funkcija i poslat u Sovjetski Savez. Posle Mađarske revolucije 1956. godine, Rakosi je ostao u izbeglištvu u Sovjetskom Savezu do svoje smrti 5. februara 1971. u Gorkom (danas Nižnji Novgorod). Njegovi ostaci su tajno vraćeni u Mađarsku i sahranjeni u Budimpešti.

Bonus video:

(Espreso/ Index/ Prenela: T.M.)