BRĐANIN OSUĐEN NA 30 GODINA U HAŠKOM TRIBUNALU: Srpski političar proveo 23 godine u ZATVORU!

Bivši šef Kriznog štaba Srpske Autonomne Oblasti Krajina Radoslav Brđanin preminuo je na Univerzitetskom kliničkom centru Republike Srpske.

Radoslav Brđanin (Popovac, Čelinac, 9. februar 1948.) bosanskohercegovački i srpski političar osuđen za ratne zločine u Ratu u Bosni i Hercegovini. Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju 2004. gdoine osudio ga je na 32 godine zatvora za počinjene zločine. Kazna koju izdržava u Danskoj smanjena je za dve godine po žalbi 2008. godine.

Rođen je 9. februara 1948. u selu Popovac, u opštini Čelinac, NR Bosna i Hercegovina, Federativna Narodna Republika Jugoslavija. Po zanimanju građevinski inženjer, radio je u građevinarstvu do 1990. U to vreme, s obzirom na poteškoće u održavanju jedinstva Jugoslavije, određene regije u Bosni i Hercegovini počele su se organizirati u regionalne strukture zasnovane na konceptu skupština kakav je postojao prema jugoslavenskom Ustavu iz 1974. godine. Skupština Bosanska Krajina sa sedištem u Banja Luci osnovana je u aprilu i maju 1991. Brđanin je bio njen prvi potpredsednik.

Ratni zločini

Dana 9. januara 1992. godine Srpska Republika Bosna i Hercegovina je proglašena, te 12. augusta 1992. preimenovana u Republika Srpska. Čelnici SDS-a su smatrali da bošnjačko i hrvatsko stanovništvo, koje živi u zonama za koje su tvrdili da su dio Srpske Republike Bosne i Hercegovine, predstavlja veliku prepreku za uspostavu njihove države. Uspostavljanje ove države i zaštita njenih granica stoga su s vremenom podrazumevali potpunu evakuaciju ili "etničko čišćenje", praktično svih Bošnjaka i Hrvata.

Krizne grupe su formirane da deluju kao organi za koordinaciju i izvršavanje glavnih elemenata operativne faze plana i da preuzmu administraciju regija i opština. Krizni štab SAO Krajine osnovan je 5. maja 1992. godine sa Brđaninom kao predsednikom. Brđanin je odigrao ulogu prvog reda u kampanji za stvaranje etnički čiste srpske države. Njegov položaj omogućio mu je da olakša etničko čišćenje stavljajući sve instrumente državne moći (medije, centralnu upravu, stambenu upravu, zdravstvenu službu, policiju, pravni sistem, sredstva za proizvodnju i zapošljavanje) u ruke upravnih tela i osobe privržene etnički čistoj srpskoj državi. On je navodno potpisao odluke i naredbe Kriznog štaba SAO Krajine, koji su zauzvrat uputili i primorali opštinske krizne štabove na poduzimanje mera. Određeni članovi ovih ćelija direktno su učestvovali u izvršenju navodnih zločina: progoni, deportacije, ubistva, mučenje, uništavanje.

SFOR je 6. jula 1999. uhapsio Brđanina koji je istog dana prebačen na Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju.

Presuda i optužnica

Brđanin se prvi put pojavio pred MKSJ-om 12. jula 1999. godine. On se izjasnio da nije kriv po dvanaest tačaka optužnice protiv njega, uključujući one za genocid i istrebljenje. Pretresno veće MKSJ-a uverilo se van razumne sumnje da je Brđanin u periodu obuhvaćenom Optužnicom, a već i pre toga, bio vodeća politička ličnost u SAO Krajini i obnašao ključne pozicije. Imao je značajnu političku ulogu na sva tri nivoa rukovodstva Srba: opštinskom, regionalnom i republičkom.

Pretresno veće se uverilo da je Brđanin s vodstvom Srba podelio podršku Strateškom planu, čiji je cilj bio povezati područja u BiH sa srpskim stanovništvom, kako bi stekao kontrolu nad tim područjima i stvorio zasebnu državu Srba, od koje većina nesrba bi bili trajno uklonjeni. MKSJ je naglasio da zna da se strateški plan može provesti samo upotrebom sile i straha.

Pretresno veće MKSJ -a 1. septembra 2004. Brđanina je osudilo na 32 godine zatvora. Tribunal ga je proglasio krivim po sledećim tačkama na osnovu njegove individualne krivične odgovornosti (čl. 7, st. 1 Statuta):

Zločini protiv čovečnosti (član 5 Statuta: mučenje, deportacija i prisilno premeštanje koji se smatraju nehumanim činom)

Ozbiljna kršenja Ženevskih konvencija iz 1949. (član 2 Statuta: hotimično ubijanje)

Kršenja zakona i običaja ratovanja (čl. 3 Statuta: bezobzirno uništavanje gradova, mesta i sela ili pustošenje koje nije opravdano vojnom nuždom; uništavanje ili namerno oštećenje institucija posvećenih veri. )

Brđanin je 22. septembra 2004. godine uložio žalbu na ovu presudu. Žalbeno veće je 3. aprila 2007. preinačilo zaključak Pretresnog veća da je Brđaninovo ponašanje imalo značajan uticaj na činjenje mučenja u logorima zbog nedostatka dokaza. Žalbeno veće je takođe ukinulo Brđaninovu osudu za bezobzirno uništavanje gradova, mesta ili sela ili razaranje koje nije opravdano vojnom nuždom u meri u kojoj se ta osuda odnosi na opštinu Bosanska Krupa . U svetlu smanjenja osuđujućih presuda, Žalbeno veće je Brđaninu smanjilo kaznu za dve godine. Prebačen je u Dansku 4. marta 2008. godine na izdržavanje kazne.

(Espreso)