KAKO NASTAJU AFTE? Još bitnije, KAKO IH IZLEČITI!

Afte su male, bolne i recidivirajuće lezije, koje se najčešće pojavljuju na pomičnim delovima sluzne usne šupljine odnosno na unutarašnjoj površini usana, jeziku, obraznoj sluznici ili mekom nepcu.

Smeštaj afti je njihova najvažnija karakteristika, a ujedno i jedan od dijagnostičkih kriterijuma razlikovanja od oralnih oštećenja uzrokovanih herpes simplex virusom. Za razliku od herpesa, afte se nikad ne javljaju na koži i funkcionalnoj sluznici odnosno nepcu i zubnom mesu.

Simptomi koji prate nastanak afti su peckanje, a ponekad i intenzivna bol na zahvaćenom području.

Prema mehanizmu nastanka može ih se svrstati u autoimune bolesti zbog stvaranja antitiela prema stanicama oralnog epitela, ali nisu klasična autoimuna bolest jer imaju sklonost spontanog nastanka i nestanka.

Uzroci nastanka afti

Uzrok afti nije u potpunosti jasan, ali postoje određeni faktori koji se povezuju s njihovim nastankom.

Uz pojavu afti najčešće se vežu sledeća stanja:

Emocionalni stres (zbog povišenog lučenja hormona kortizona)

Fizička iscrpljenost

Prehrana

Manjak vitamina i minerala

Narušeno imunološko stanje osobe

Slabokrvnost odnosno anemija (zbog nedostatka folata i vitamina B)

Smanjenje broja neutrofilnih leukocita u krvi

Lokalna trauma

Alergijska stanja

Usporen protok u krvnim žilama epitela

Metabolički poremećaji

Hormonalni poremećaji

Hronične bolesti koje dovode do slabljenja imunološkog sistema

Neki lekovi: aspirin, lekovi iz skupine NSAR (nesteroidni protuupalni lekovi), antibiotici, nikotinski supstituti te lekovi protiv gljivica

Takođe, postoje i dodatni faktori koji imaju ulogu u nastanku afti.

Posebno se ističe faktor nasleđa, s obzirom da gotovo polovina bolesnika u porodici ima osobu koja boluje od afti.

Kod nekih žena se pokazalo da se afte češće pojavljuju u drugoj polovini menstrualnog ciklusa. Međutim, veza između endokrinih faktora i afti još uvek nije razašnjena.

Gastrointestinalne bolesti, kao što su Chronova bolest i Ulcerozni kolitis, takođe mogu uzrokovati pojavu afti, s obzirom na smanjenu mogućnost apsorpcije vitamina i minerala.

U određenim slučajevima, afte se mogu pojaviti i kod prisustva bakterije Helicobacter pylori.

Vrste afti

S obzirom na veličinu, afte se mogu pojaviti u tri klinička oblika:

Male afte imaju obim manji od jednog centimetra, a kod nekih bolesnika mogu se javljati kontinuirano tokom nekoliko uzastopnih meseci. Premda su vrlo bolne, male afte nisu praćene opštim poremećajem zdravlja i zarastaju bez ožiljaka.

Velike afte imaju obim veći od jednog centimetra, a najčešće su smeštene na rubovima jezika, sluznici obraza, mekom nepcu i resici. One nisu bolne, ali mogu dovesti do opštih poremećaja zdravlja, koji se najčešće manifestuju povećanom telesnom temperaturom i bolovima u zglobovima. Velike afte sporo zarastaju i mogu ostaviti ožiljke.

Herpetiformne afte pojavljuju se na sluznici usne šupljine, a naročito ispod jezika. Manifestuju se kao veliki broj sitnih ranica, koje su veoma bolne i najčešće su smeštene na upaljenoj i otečenoj sluznici. U slučaju herpetiformnih afti pojačano je izlučivanje sline, a gutanje i govor su otežani. Uobičajeno traju 7-14 dana.

Lečenje

Nekoliko dana pre izbijanja afti, može se osetiti svrbež ili peckanje. Ako ste inače skloni pojavi afti, važno je da već tada počnete s lečenjem.

Afte se uglavnom leče simptomatski, lokalnom primenom antiseptika, anestetika i antiupalnih lekova.

Od lekova se u terapiji najčešće koriste kortikosteroidne kapi ili masti, a iznimno, u slučaju velikih afti mogu se koristiti i injekcije kortikosteroida. Kortikosteroidi smanjuju upalu i ubrzavaju zaceljenje te samim tim smanjuju bol i skraćuju trajanje afti.

Za sprečavanje sekundarne infekcije primenjuju se antiseptici kao što su klorheksidin ili heksetidin, dok se za ubrzavanje zaceljenja mogu primeniti preparati na bazi vitamina B6 i lizozima. U slučaju izrazito bolnih afti preporučuje se lokalni anestetik u gelu.

BONUS VIDEO:

DA LI JE OVO BLAM GODINE?! I to na naftnoj platformi! (VIDEO)

(Espreso.co.rs / Novi.ba)