UMEO JE DA ŽIVI OTMENO U OBA SVETA: Životni put SVETOG SAVE - od princa do prosvetitelja, arhiepiskopa i sveca!

Danas je poseban dan, kada obeležavamo Savindan, praznik posvećen ocu srpske duhovnosti, kulture, osnivaču srpske crkve i prosvetitelju Svetom Savi.

Ovaj dan obeležava se i kao školska slava širom naše zemlje, kao i u Republici Srpskoj.

"Presto ga je ček`o, on ga nije hteo, on je nešto više duhom zavoleo, odazvo se daljnjom leleku i vrisku, pa je zagrlio budućnost srbinsku." Ovo su prvi redovi pesme o Svetom Savi potekli iz pera J. J. Zmaja, iako kratki, pisani na narodnom jeziku, veoma dobro se razumeju.

Rastko Nemanjić (Sveti Sava) rođen oko 1175. u prestonom gradu Rasu kao treći i najmlađi sin gospođe Ane i velikog župana svih srpskih i pomorskih zemalja Stefana Nemanje, dočekan je kao dar od Boga, roditeljima koji su već bili na pragu starosti. Spisi stari kažu da je bio prijatan, ali neustrašiv; neobično lep, a vrlo skroman; veoma aktivan, ali staložen; društven, a ipak usamljen. Umeo je da živi otmeno u oba sveta, te su se mnogi na njega ugedali.

Dok su se kroz istoriju mnogi najrođeniji svađali oko prestola, na našem dvoru u staroj Raškoj odigralo se nešto neobično. Princ se odrekao prestola. Jedina želja mu je bila da dušu osveši Božjom istinom i voljom i da samo Njemu služi.

S obzirom na to da nije mogao da računa na roditeljski blagoslov, odlučio je, baš kada su roditelji rešili da ga žene, da pobegne s monasima na Svetu goru i zamonašio se u ruskom manastiru Svetog Pantelejmona, gde je dobio ime Sava. Kasnije je sa ocem podigao manasti Hilandar, prvi i jedini srpski manastir na Svetoj gori.

U Srbiju se vratio 1208. godine kako bi izmirio braću. Došao je u Srbiju sa moštima Simeona i nad očevim telom u Studenici, pomirio Stefana i Vukana.

Bavio se prosvetiteljskim radom prenoseći osnovne verske i svetovne pouke.

Tokom ovog boravka u Studeničkoj isposnici, Sava je napisao delo koje oslikava život njegovog oca, “Žitije svetog Simeona”, dragoceno delo srpske srednjovekovne književnosti kao i “Studenički tipik“ kojim je propisao uređenje i organizaciju manastirske uprave, molitve, ishrane i posta a koji se smatra “prvim ustavom Srpske pravoslavne crkve“.

Svoju najznačajniju misiju, Sava je obavio 1219. godine u Nikeji kada je izdejstvovao autokefalnost srpske pravoslavne crkve kod nikejskog despota Teodora Laskarisa i patrijarha Manojla Sarantena. Kada se vratio u Srbiju, odredio je Žiču kao središte nove Srpske arhiepiskopije, a njegovi tipici poslužili su kao putokaz u ponašanju monaštva. Imenovan je za prvog srpskog arhiepiskopa.

Sveti Sava je dva puta išao na hodočašća na kojima je obilazio Palestinu, Jordan, Vitlajem… Pri povratku sa drugog hodočašća, 1236. godine, smrt ga je sačekala u Trnovu u Bugarskoj, a kralj Vladislav je preneo njegovo telo u manastir Mileševu.

Mnogo godina kasnije, krajem 16. veka, kada su Osmanlije zavladale ovim prostorima, u želji da povredi i zastraši srpski narod i zbog sopstvenog straha od uticaja koji je Sava imao i nakon smrti, surovi Sinan paša, je preneo njegove mošti u Beograd i spalio ih. Smatra se da je ruka svetog Sava tada spašena i da se čuva u manastiru Mileševa.

Mnogo godina nakon tog događaja, 1775. Sava je proglašen za sveca, a od 1823. godine, po naredbi kneza Miloša Obrenovića pa sve do danas, sveti Sava se slavi kao školska slava 27. januara. Tada sve škole pripreme priredbe i uz Svetosavsku himnu odaju počast velikom svetitelju, književniku i zakaonodavcu

U čast svetitelja, na mestu gde su spaljene njegove mošti, na Vračaru, podignut je veliki hram svetog Save, jedno od najvećih pravoslavnih svetilišta na planeti.

Bonus video:

(Espreso.co.rs/Srbijadanas.com)