10 RAZLOGA DA POSETITE PARAĆIN: Grza, Sisevac, Drenovac, Vasina torta... (FOTO) (VIDEO)

Nekada, potpuno neopravdano, zanemarimo bogatu turističku ponudu gradova u Srbiji, koji osim prirodnih lepota kojima obiluju, aktivno organizuju razne manifestacije, koncerte, izložbe, književne večeri... Jedna od opština koja je posebno privukla našu pažnju, zbog šarenolike ponude, za sve ukuse i uzraste, jeste opština Paraćin.

Opština Paraćin se nalazi na raskrsnici najvažnijih puteva u Srbiji, 156 kilometara južno od Beograda, neposredno uz Koridor 10. Deo je regiona Šumadije i Pomoravlja i pripada Pomoravskom okrugu. Uljuljkan u srednje Pomoravlje, grad je natkriljen obroncima južnog Kučaja i Juhora a ispresecan tokovima reka Crnice i Grze.

Zahvaljujući lokaciji, infrastrukturi, prirodnim lepotama i istorijskim spomenicima, Paraćin nudi raznovrsne mogućnosti – od poslovnih preko investicionih do turističkih.

Predstavljamo vam 10 stvari koje ne smete propustiti ukoliko planirate da posetite Paraćin:

1. Grza i Sisevac

Nadomak Paraćina, oaza netaknute prirode, planina, pećina, bogato izvorište vode, reka, dva jezera, čist vazduh, očuvan biljni i životinjski svet. Na području „Spomenika prirode Vrelo Grze“ očuvane su jedinstvene prirodne pojave – geološko, hidrološko i speleološko nasledje, autentične šumske zajednice, raznovrstan biljni i životinjski svet i njihova staništa. Na malom prostoru nalaze se vrelo reke Grze i pećina, što je veoma retka pojava.

Do vrela se najlakše dolazi sa regionalnog magistralnog puta Paraćin – Zaječar, severno uz dolinu reke Grze, kroz istoimeno vikend naselje do poslednjeg jezera od koga je vrelo udaljeno nekoliko desetina metara.

Na području spomenika prirode Vrelo Grze smenjuje se nekoliko vegetacijskih pojaseva. Oko vrela najzastupljnije su mahovine koje prekrivaju kamenite delove, na njih se nadovezuje pojas zeljaste vegetacije a potom bukova i hrastova šuma.

Celokupna površina Spomenika prirode „Vrelo Grze“ nalazi se na teritoriji lovišta „Južni Kučaj IV“. Trajno zaštićene vrste divljači su između ostalih vidra, šumska sova, jastreb mišar, kukavica i ris. Zaštićene vrste divljači lovostajem su: jelen, srna, divlja svinja, zec, jazavac, divlja mačka, divlji golub, sojka-kreja. Stalno gajene vrste divljači (kojima se gazduje) su jelen, srna i divlja svinja. Divljač van režima zaštite je vuk, lisica, siva vrana.

Poslove upravljanja zaštićenim područjem obavlja Turistička organizacija opštine Paraćin čiji zadatak je očuvanje, unapređenje i zaštita kvaliteta ove sredine, kao neiscrpnog izvora mogućnosti kako za posetioce tako i za lokalno stanovništvo.

Sisevac se nalazi u podnožju Kučajskih planina, na 360 metara nadmorske visine. Udaljen je 160 km od Beograda, a samo 20 km od isključenja sa auto puta kod Ćuprije. Sisevac je smešten na izvoru reke Crnice u prelepoj kotlini okruženoj šumama. Jedinstvena ruža vetrova čini ovo izletište vazdušnom banjom.

Očuvana priroda, zelene šume južnog Kučaja, bistra reka i potoci koji se u nju slivaju, čist vazduh, termalna voda čija je temperature konstatntno 36ᵒC, dva bazena, sportski tereni, zajedno sa bogatom kulturno- istorijskom tradicijom čine ovaj kraj jedinstvenim. U Sisevcu je manastir Svetog Sisoja, u neposrednoj blizini manastir Ravanica a nedaleko i Manasija.

2. Arheološko nalazište Drenovac

U blizini Paraćina, pored Koridora 10, nalazi se jedno od najinteresantnijih nalazišta na centralnom Balkanu, arheološki lokalitet „Drenovac“.

Više od 50ha površine pripada neolitu, mlađem kamenom dobu. Na lokalitetu u Drenovcu prisutne su i starija starčevačka i mlađa vinčanska kultura.

Starija faza starčevačke kulture trajala je tokom poslednja dva veka sedmog milenijuma, i početkom 6. mileniuma stare ere.

Naselje iz perioda vinčanske kulture trajalo je oko 1000 godina, (5500 – 4500 p.n.e.). Sastojalo se od pravilno raspoređenih nadzemnih pravougaonih kuća velikih dimenzija sa prostorom na spratu, galerijama. U kućama je konstantovano postojanje odvojenog prostora za pripremanje hrane, za svakodnevne aktivnosti, prostorije za proizvodnju keramičkih posuda i kamenog i koštanog alata. Prisustvo nakita od morskih školjki sa mediterana, alatki od opsidijana, vulkanskog stakla, čije je poreklo iz Grčke ili sa Karpata, ukazuju na kontakte i razmenu neolitskih zajednica iz udaljenih krajeva Balkanskog poluostrva i Evrope.

U pojedinim delovima lokaliteta, pronađen je i materijal starijeg gvozdenog doba.

3. Zavičajni muzej

Zavičajni muzej svojom stalnom postavkom oslikava bogatu istoriju Paraćina i ovog dela Srbije.

Smešten je u „Ružićevoj zgradi“, koju je između 1870 i 1875. godine podigao Petar Ružić, sudija suda paraćinskog i odbornik. Zgrada je sagrađena kao jedan od prvih spratnih objekata u Paraćinu sa elementima neoklasicizma, što je bio čest slučaj sredinom 19. veka u Srbiji. Petar Ružić, viđeniji građanin varoši paraćinske, bio je veliki zagovornik razvoja prosvete u Paraćinu pa i šire. Tako je na njegov zahtev Ministarstvo prosvete odobrilo otvaranje prve dvorazredne gimnazije u Paraćinu, „ Realčice“ 1878. godine.

Ova zgrada u početku namenjena stanovanju u svojoj istoriji često je menjala namenu.

Odlukom Skupštine opštine Paraćin „ Ružićeva zgrada“ 1977. godine dodeljuje se na trajno korišćenje Zavičajnim muzeju a 27. novembra 1984. godine proglašena je kulturnim dobrom – spomenikom kulture.

4. Kulturni centar

Kulturni centar-“Paraćin“ utemeljen je na aktivnostima K.P.Z.- Kulturno prosvetne zajednice. U formalno pravnom smislu nasleđuje njena prava i obaveze.

Kulturno prosvetna zajednica je osnovana 1990. godine. Sve godine svog postojanja, ona je podsticala aktivnosti koje doprinose proširivanju i zadovoljavanju kulturnih potreba ljudi, pre svega sa ciljem da izoštri etička i umetnička merila negujući umetnički ukus građana. U skladu sa ovim K.P.Z. je pokretala, organizovala i realizovala brojna kulturna dešavanja.

Tradicionalna Sisevačka likovna kolonija održava se od 1975. godine afirmiše Paraćin i obogaćuje galerijski fond slika.

Brojne izložbe, koncerti, promocije, književne večeri, predavanja, predstavile su paraćinskoj publici imena koja su iskoračila iz lokalnih i srpskih okvira. Navešćemo samo neka: Siniša Vukovic, Jovan Kolundžija, Konstantin Kostjukov, Vladeta Jerotić, Matija Bećković…

5. Manastiri

Pokrov Presvete Bogorodice - Lešju

Za desetak minuta vožnje putem Paraćin – Zaječar nailazi se na selo Lešje ispod planine Babe i u njemu bajkoviti manastir posvećen pokrovu Presvete Bogorodice. Temelji bogorodičine crkve čiji je ktitor župan Vukoslav, datiraju iz 12. veka, obnavljan je u 15. I 17. veku a sveobuhvatna obnova započeta je 2004. godine. Manastir, okružen izvorima lekovite vode, danas ima tri crkve i kao svoju slavu slavi Pokrov Presvete Bogorodice 14. oktobra.

Sveta Petka izvorska - Izvor

Nastavljajući istim putem u selu Izvor nalazi se manastir Sveta Petka. Sa dve crkve pod istim krovom (manja sa česticama mošti Svete Petke iz 13. veka i veća sa oltarom, iz 14. veka) zadužbine su kralja Milutina i Stefana Musića. Monahinje ovog manastira uporedo sa svojom redovnom službom, neguju ženske osobe ometene u razvoju smeštene u Domu neposredno pored manastirskog kompleksa. U okruženju Svete Petke izviru vode za koje se veruje da leče očne bolesti.

Sveti Nikola Miriklijski - Svojnovo

Manastir se nalazi u selu Svojnovu, na levoj obali Velike Morave, na obroncima planine Juhor. Crkva je posvecena Svetom Nikoli. Prvo pominjanje manastira datira iz 1377 god. u povelji Kneza Lazara manastiru Ravanica. Vise puta je rušen I obnavljan. Freske su delimicno sačuvane i odgovaraju zivopisu sa kraja XIV veka. Ikonostas potice iz XIX veka.

Manastir Svetog Sisoja - Sisevac

Manastir Sisojevac, smešten je na izvorištu reke Crnice u izletištu Sisevac. Posvećen je Hristovom Preobraženju i sagrađen je u 14. veku. U povelji kneginje Milice monah Sisoje, duhovnik kneza Lazara, se pominje kao ktitor crkve. Po arhitekturi manastir Sisojevac pripada moravskoj školi, sa trolisnom osnovom, bez moravskih dekorativnih ukrasa na fasadi.

Crkva Svete Trojice – Paraćin

U samom centru grada, na desnoj obali Crnice je paraćinska crkva posvećena Bogu Ocu, Bogu Sinu I Svetom Duhu. Gradjena je u srpsko –vizantijskom stilu, unutrašnjost je u stilu baroka a ikone na drvenom ikonostatsu poreklom su iz Rusije. Praznik Trojice, slava je crkve I grada Paraćina.

6. Salon vina

Manifestacija „Dani vina“ traje skoro mesec dana tokom februara i marta. Za to vreme organizuju se likovne kolonije, pozorišne predstave, književne večeri i stručna predavanja. Poslednjeg dana održava se takmičenje najboljih vina i tradiconalni Vinski bal. Ovu manifestaciju zajednički organizju lokalna samouprava i ustanove kulture i obrazovanja. U okviru „Dana vina“, sredinom marta, Turistička organizacija opštine Paraćin organizuje Sajam vina. Svoj asortiman izlažu najpoznatije srpske vinarije, proizvođači rakije, proizvođači i distributeri ambalaže, lokalni ugostitelji i proizvođači suvenira. Cilj Sajma je da posetiocima omogući degustaciju i kupovinu najkvalitetnijih srpskih vina i proširi znanja i iskustva vinogradara i vinara o uzgoju vinove loze, proizvodnji i konzumaciji vina.

7. Koncerti

Tokom cele godine u opštini Paraćin organizuju se brojni koncerti, kojih je najviše za vreme "Kulturnog leta", manifestacije koja se organizuje svake godine i traje tokom čitavog leta.

Ove godine, posetioci su između ostalog imali priliku da uživaju u nastupu Vlade Georgieva, Aleksandre Radović, jazz večeri...

8. Gastronomska ponuda

Ukoliko se nađete u Paraćinu, morate probati Vasinu tortu, Paraćinski ćevap, pastrmku na Grzi i Sisevcu, vina intezivnog ukusa iz paraćinskog vinogorja...

Priča vezana za Vasinu tortu posebno je interesantna. Priča kaže da je Vasina torta nastala davne 1908. godine kao znak zahvalnosti tašte prema zetu, Vasi Čokrljanu iz Paraćina, koji je svoju suprugu odveo bečkim lekarima jer je bilo rečeno da porođaj može ugroziti život deteta i žene. Supruga Jelena je donela na svet zdravo i krupno dete, a nama je u amanet ostao recept za ovaj klasik srpske kuhinje, tortu u kojoj su kombinovani orasi, bademi, narandža i čokolada. Treba imati i na umu da su narandže davne 1908. godine bile pravo malo bogatstvo zbog čega je ova torta bila dragocenost.

9. Petruška oblast

Utvrđenje Petrus, spada u red najvećih brdskih utvrđenja srednjovekovne Srbije. Nalazi se 11 kilometara severoistočno od Paraćina , kod sela Zabrega, zauzima kamenitu zaravan na vrhu brda iznad ulaza u klisuru Crnice.

Petrus je bio središte pogranične (krajiške) oblasti srpske države u XIV veku i kontrolisao je vezu Pomoravlja sa dolinom Timoka. Njegovi gospodari bili su savremenici cara Dušana i kneza Lazara , župan Vukoslav i njegov sin Crep . Na ovoj lokaciji, otkriveni su ostaci praistorijske gradnje, bakarni novčići iz doba Rimljana, ostaci vizantijskog utvrđenja iz 6. veka a veliki deo tvrdjave izgradjen je u 12. veku.

U blizini tvrđave nalazi se pećina , sa velikim ulaznim otvorom.

U Petruškoj oblasti postojao je duhovni centar poznat kao „Mala sveta gora u klisuri Crnice“. Obuhvatao je manastir u Lešju, manastire posvećene Svetoj Mariji Blagoj i Svetom Jovanu Glavoseku ispod bedema utvrdjenja, kompleks Namasija u središnjem delu klisure Crnice, manastir Svetog Sisoja na izvorištu Crnice i još desetak sakralnih objekata medju njima manastir sveta Petka u Izvoru, crkva Krasa u Buljanu, crkve posvećene sv. Arhanđelima u Davidovcu i Stubici, kao i crkva Petkovica u Zabregi, od kojih mnoge i danas postoje.

Ruševine tvrđave Petrus nalaze se pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja , u sklopu zaštićene spomeničke celine Petruška oblast .

10. Lovni turizam na obroncima Južnog Kučaja

Na skoro 50 hektara lovne površine, lovi se zec, fazan, divlja svinja a nije retka ni pojava jelena na potesu Čestobrodica – Grza – Sisevac. Lovačko udruženje raspolaže inkubatorskom stanicom kapaciteta oko 25 000 fazanskih pilića.

Vest je objavljena u sklopu projekta "Paraćin - grad za primer" koji se realizuje uz podršku opštine Paraćin. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu, nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

(Espreso.co.rs)