Od Nerodimlja do tri mora, od kralja do cara- Dušan Silni, ratnik, koji je na krvi izgradio carstvo! Ovako je umro

Put do prestola

Odnosi između Stefana Dečanskog i njegovog sina Dušana počeli su da se pogoršavaju početkom tridesetih godina XIV veka. Nesuglasice oko spoljne politike prema Vizantiji i odnosa sa vlastelom dovele su do otvorenog sukoba. U leto 1331. godine Dušan, uz podršku moćnih velikaša, podiže bunu protiv oca. Sukob kulminira kod Nerodimlja, gde Dušan odnosi pobedu. Stefan Dečanski je ubrzo uhapšen i zatvoren u Zvečanu, gde umire pod nerazjašnjenim okolnostima.

Kruna u Skoplju

Već 8. septembra 1331. godine, u Skoplju, Dušan je krunisan za kralja Srbije. Krunisanje je obavio tadašnji arhiepiskop Danilo II, a novi kralj odmah započinje konsolidaciju vlasti i spremanje za velike pohode na jug.

Prve godine vladavine

Dušan sklapa mir sa Vizantijom i učvršćuje svoje pozicije, ali vrlo brzo započinje vojna osvajanja. Već 1334. godine pripojio je velik deo Makedonije, a zatim su usledile i teritorije Epira, Tesalije i Atine.

Ratni pohodi koji su promenili Balkan

Iskoristivši unutrašnje sukobe u Vizantijskom carstvu, Dušan preduzima brze i odlučne pohode ka jugu. Njegova vojska osvaja grad za gradom – od doline Strume i Seresa, preko obala Egejskog mora do Jonskog mora. Srbija pod njegovom vlašću izlazi na tri mora, a nova područja integrišu se savezništvima sa lokalnim vlastelama. Disciplinovana i dobro opremljena vojska bila je jedan od stubova njegove moći.

Lična garda cara Dušana

Pored glavne vojske, Dušan je imao i elitnu ličnu gardu, brojčano između 300 i 500 ratnika. U njenom sastavu bili su najodaniji pripadnici srpske vlastele, ali i strani plaćenici – nemački oklopnici (Sasi), poznati po izdržljivosti i teškim oklopima, Katalonci, ratnici iz Sredozemlja, te Grci sa iskustvom u vizantijskim borbenim taktikama. Opremljeni vrhunskim mačevima, kopljima i lukovima, gardisti su pratili cara u svim bitkama i na svečanim događajima, predstavljajući simbol moći i prestiža srpske države.

Porodica i brak

Radi jačanja međunarodnog položaja Srbije, Dušan se 1332. godine oženio bugarskom princezom Jelenom, sestrom bugarskog cara Ivana Aleksandra. Ovaj brak učvrstio je savez sa Bugarskom i doneo Dušanu političku stabilnost na istočnim granicama. Iz braka su imali sina Uroša, kasnije poznatog kao Uroš Nejaki. Jelena je, kao carica, imala značajnu ulogu u dvorskoj diplomatiji i bila poznata po pobožnosti.

Uspon „Dušanovog carstva“

Pod Dušanovom vlašću Srbija je postala najmoćnija država Balkana. Skoplje je postalo prestonica carstva, a izgrađeni su i brojni manastiri, među kojima se posebno izdvaja njegova zadužbina – manastir Svetih Arhanđela kod Prizrena.

Dušanov zakonik

Godine 1349. Dušan donosi svoj čuveni Zakonik, a 1354. ga dopunjava. Ovaj pravni dokument obuhvatao je odredbe o sudstvu, pravima i obavezama vlastele, odnosima u društvu, kao i o ulozi crkve. Zakonik je jedan od najznačajnijih pravnih spomenika srednjovekovne Evrope.

Put ka carskom naslovu

Na Vaskrs, 16. aprila 1346. godine, u Skoplju, Stefan Dušan se kruniše za cara Srba i Grka. Krunisanje je obavio novoproglašeni srpski patrijarh Joanikije II, čime je srpska arhiepiskopija uzdignuta na rang patrijaršije. Time je Dušan dodatno učvrstio i političku i crkvenu nezavisnost svoje države.

Poslednje godine i iznenadna smrt

Dušan je planirao veliki pohod na Carigrad, ali iznenada umire u decembru 1355. godine u Prizrenu, pod nejasnim okolnostima. Sahranjen je u manastiru Svetih Arhanđela, a njegove mošti su kasnije prenete u crkvu Svetog Marka u Beogradu, gde se i danas nalaze.

Bonus video:

(Espreso/lepotesrbije)