NA OVOM MESTU JE GAVRILO PRINCIP UČIO DA PUCA: Jedna ulica u Vranju i dalje čuva SEĆANJE NA NJEGA (FOTO)

Gavrilo Princip i desetak pripadnika Mlade Bosne naučili su da rukuju pištoljima i bombama u Vranju, dve godine pre sarajevskog atentata na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda, 28. juna 1914. godine.

Posle neuspelog pokušaja da ga 1912. godine Vojislav Tankosić u Prokuplju primi u Školu četničkog pokreta, Princip se vraća u Beograd gde upoznaje Vranjanca Živojina Rafajlovića, jednog od osnivača pokreta, koji ga sa desetak pripadnika Mlade Bosne šalje u Centar za obuku četnika u Vranje.

- Oni su se u Vranju javili upravitelju osnovne škole Mihajlu Stevanoviću Cupari, prvom instruktoru srpskih specijalnih jedinica. Trag o tome ostao je zapisan u hronologiji porodice Cupara, a o tom događaju, koji je pola veka u Vranju bio velika tajna, pričala mi je Mihajlova ćerka Mirjana - kaže za “Blic” Vranjanac Siniša Antonijević.

On kaže da je Gavrilo Princip stanovao baš kod instruktora Stevanovića, a Centar za obuku pripadnika Mlade Bosne bio je dva-tri kilometra iznad Vranja, u klancu Gradske reke, koji meštani zovu Kazanđol.

- Tu je Gavrilo do savršenstva ovladao rukovanjem kamom, pištoljem i ručnom bombom. A kada su s instruktorima Cuparom i Acom Blagojevićem završili obuku, ponovo su se zaputili ka Beogradu - tvdi Antonijević.

Princip je jedno vreme u Vranju stanovao i u kući u sokaku na periferiji grada koji se danas zove Ulica Gavrila Principa. Penzionisani dekan Učiteljskog fakulteta u Vranju, književnik i leksikograf prof. dr Momčilo Zlatanović kaže da je normalno što se sve to tada dešavalo „s ove strane Drine”.

- Među mladobosancima na obuci u Vranju nisu bili samo Srbi. Bilo je tu i muslimana i Hrvata, a sve ih je zbližila mržnja prema Austrougarskoj - kaže profesor Zlatanović.

Ovom temom se, poslednjih godina, bavi i književnik Zoran S. Nikolić, urednik „Vranjskih knjiga”, koji kaže da su pripadnici Mlade Bosne u Vranje stigli na osnovu dobrih preporuka i veza sa komitama iz južne Srbije.

- Pripreme za atentat bile su strogo konspirativne, jer je ovo bio kraj sa značajnim rezultatima četničko-komitske infrastrukture, što je bilo primarno za pripadnike Mlade Bosne i njihove planove - kaže Nikolić.

Posle Osnivačke skupštine četničkog pokreta u Beogradu 1903. godine, u Vranju je iste godine, u prostorijama osnovne škole (sadašnji restoran „Haremluk“) osnovan Izvršni odbor. Tako je sedište Izvršnog odbora sve do 1912. bilo u Vranju, a Gorskog štaba na planini Kozjak iznad manastira Sveti Prohor Pčinjski.

Bonus video:

(Espreso / Blic / Radomir Irić)