OD SELJAKA DO JEDNOG OD NAJPOZNATIJIH LJUDI NA PLANETI ZEMLJI: Nije zaradio NI DINARA, a njegovo ime SVI ZNATE!

Dana 18. juna 1949. sovjetska vojska službeno je usvojila novu automatsku pušku 7,62-mm avtomat Kalašnikova - AK, konstruisanu od strane tada 27-godišnjeg mlađeg narednika Mihaila Timofejeviča Kalašnjikova. Puška koja je prethodnih godina prolazila kroz intenzivna testiranja postala je temelj sovjetskog pešačkog naoružanja i ubrzo najraširenije oružje svog tipa u istoriji.

Od ranjenog tenkiste do konstruktora

Kalašnjikov je rođen 10. novembra 1919. u selu Kurja u Altajskoj oblasti, u brojnoj seljačkoj porodici. Već kao dečak pokazivao je sklonost mašinstvo - rastavljao je poljoprivredne mašine i popravljao traktore. Godine 1938. regrutovan je u Crvenu armiju, gde je postao tenkista. Tokom borbi kod Brjanska 1941. teško je ranjen, a vreme oporavka proveo je osmišljavajući tehnička rešenja za oružje koje bi bilo jednostavnije i pouzdanije od postojećeg.

Početkom 1942. premešten je u tehnički centar u Alma-Ati, gde je počeo da radi na prvim prototipovima ručnog oružja. Njegov AS-44 bio je zanimljiv, ali pretežak i nepraktičan. Pravi pomak došao je 1946. godine, kada je na takmičenju za novu automatsku pušku ušao sa konstrukcijom AK-46, koja je kroz seriju dorada i testiranja evoluirala u model poznat kao AK-47. Završna ispitivanja sprovedena su 1947. godine, međutim tek je 1949. puška formalno uvedena u naoružanje.

Zašto je AK postao globalni fenomen?

Kalašnjikov nije izmislio radikalno nova rešenja, ali je iz postojećih koncepta stvorio izuzetno delotvornu i pouzdanu celinu. Puška je bila jednostavna za rastavljanje i održavanje, neverovatno otporna na blato, prašinu, kišu, sneg i nerednovno podmazivanje, a dovoljno efikasna na udaljenostima do 300 metara, što je savršeno odgovaralo tadašnjoj sovjetskoj pešačkoj doktrini. Relativno jednostavna proizvodnja omogućila je masovnu distribuciju unutar Varšavskog pakta, ali i mnogim savezničkim državama.

Simbol 20. veka

Decenijama AK i njegove kasnije verzije - ponajprije AKM - postali su zaštitni znak revolucionarnih pokreta, oslobodilačkih ratova i postkolonijalnih sukoba. Legalno i ilegalno proizvodili su se u više od dvadeset država, uključujući Kinu (Type 56), Egipat (Maadi) i nekadašnju Istočnu Nemačku (MPi-K). Procene govore o 75 do 100 miliona primeraka svih varijanti, što AK čini najraširenijom automatskom puškom na svetu.

Iako je primio brojna državna priznanja, Kalašnjikov lično nikada nije profitirao od svoje konstrukcije jer puška nije bila patentirana - pripadala je državi. U pismu iz 2012. pravoslavnom patrijarhu Kirillu izrazio je moralnu dilemu oko toga jesu li ga hiljade poginulih u ratovima na neki način učinile odgovornim, iako je uvek tvrdio da je puška napravljena radi odbrane domovine.

Mihail Kalašnjikov preminuo je 23. decembra 2013. u 94. godini. Njegovo oružje ostalo je jedno od najupečatljivijih simbola 20. veka - jednostavno, robusno i dovoljno efikasno da postane temelj pešačkog naoružanja u desetinama vojski širom sveta. U muzeju u Iževsku čuva se njegov radni sto, a na njegovu grobu stoji reljef najpoznatije automatske puške u istoriji.

Bonus video:

(Espreso/ Index/ Prenela: T.M.)