NOĆU USTAJE IZ GROBA I ISPUŠTA PAKLENE ZVUKE: Predanje o OVOM ČOVEKU će vam slediti krv u žilama!

Je li se Poljak imenom Pan Kogulo, koji se doselio na Silbu krajem 19. veka, psihički razboleo, te zbog toga ubio suprugu i decu, predanje ne govori. Ali, na tom ostrvu je i dalje živa priča o tome kako je Pankogulo, koji je tamo radio kao zvonar, nakon tragedije proklet, te se zbog toga povampirio. Predanje tvrdi kako je ustao iz groba, a po ostrvu su počele da se događaju neobjašnjive smrti dece i odraslih. Tako su i nastali sablasni stihovi: “Pankogula Badurina, zašla ti je mesečina, sada ti se valja stati, jadnu decu poći klati.” Neki ih, pak, vezuju za još sablasniju priču koja se prepričava na Silbi. – Jednom davno na mestu današnjeg silbenskog groblja živeo je čovek po imenu Pankogulo. Izgledom je podsećao na đavola, bio je zločest i dece gladan. Kako ne bi pravio probleme meštanima, jednom nedeljno morali su dobrovoljno kao žrtvu da mu daju dete. Ali, onda su odlučili da to više neće da rade. Pankogulo se naljutio, krenuo prema selu, te ukrao i pojeo svako dete koje mu se našlo na putu. Šokirani i uplašeni meštani pokrenuli su hajku. Naoružani vilama i lopatama krenuli su prema groblju, odnosno crkvi Sv. Marka, i ubili Pankogulu. Dan-danas postoji mrlja Pankoguline krvi ispod tepiha, a ako pogledate gore, na zidu iznad portala, videćete njegov lik – prepričala je meštanka šta je čula od bake.

Ali, kako je poznato da slike govore više od reči, valja i posvedočiti da je na zvoniku uklesano sablasno lice koje se nadvilo nad groblje, a iza škripavih vrata crkve nalazi se mrlja. Je li od krvi, nije poznato, ali predanje, a navodno i arhiva austrijske Dalmacije, ima i nastavak priče, koji kaže kako je Pankogulo, nakon što je izišao iz groba, jedne noći okupljene meštane iz grma upitao: “Hoćete u dve ili u četiri?” Kada su mu odgovorili “u četiri”, on im je pobio svu krupnu stoku koja hoda na četiri noge. Dan posle otočani su u crkvi molili da se oslobode zla, a odjednom se pojavio Pankogulo s kozjom mešinom punom krvi. Ljudi su se digli na noge i ubrzo ga ubili. Pankogulo je bio mrtav i drugi put, a krv koja se izlila po crkvi prali su, prema predanju, morskom vodom čak 40 dana. Posle mu je navodno odrubljena i glava. Priča o Pankogulu sa Silbe nije, naravno, jedina sablasna priča u Dalmaciji. U vreme Kandijskog rata verovalo se da je jedan Šibenčanin koji je umro zapravo bio vukodlak ili vampir, te da je kriv za širenje kuge. To predanje navodi šibenska etnološkinja Sandra Barešin, koja ju je, kao i niz drugih priča, saznala na terenu u razgovoru sa starijim ljudima. – Nisu u Šibeniku govorili vukodlak, nego kodlak, a zapravo je reč o vampiru. Prema predanju, verovali su da je za širenje kuge bio kriv živi mrtvac pokopan na groblju kod Gospe izvan grada. Iskopali su ga i u srce mu zabili glogov kolac, a kako je on zapravo umro od kuge, vađenje njegovog tela iz groba doprinelo je širenju bolesti po gradu – kaže Sandra Barešin.

Misteriozna bića u Šibeniku spominjala su se i “davne” 2006. godine kada je više stanovnika zvalo policiju zbog zastrašujuće pojave četvrtaste glave koju su videli na Meterizama. Kada istraga nije pronašla ni vukodlaka ni vampira, nagađalo se da se do grada spustio vepar.

– Opis se uglavnom podudara. Reč je bila o golemom stvorenju crne, guste dlake koje ispušta neartikulisane, paklene zvukove. Neki su sugrađani stvora čak nazivali Sotonom. No, zanimljivo je da su se pojave takve životinje događale u razmacima od 20 godina. Prvo 1966, drugo 1986. i zadnje 2006. – navodi Sandra Barešin. Ženski vukodlak s Pašmana “junakinja” je još jedne priče o jezivim stvorenjima. U naselju Otus s utvrdom u vlasništvu jednog Italijana dogodio se početkom 15. veka požar za čije je podmetanje okrivljena pokojnica Priba, koja se pojavljivala kao vukodlak. Sinovi plemića iz Cesene, vlasnika utvrde, sve su prijavili vlastima u Zadru. Ovi su pak došli na mesto događaja i u grob pokojne Pribe, “vukodlakinje s Pašmana”, zabili glogov kolac. Ipak, od svih “krvoloka” i dalje je najpoznatiji istarski vampir Jure Grando, koji je prestao da maltretira suprugu i meštane Kringe tek nakon što su ga iskopali živog iz groba te mu potom zabili glogov kolac u srce i odrubili glavu. Iako je najstariji evropski vampir, iz 17. veka, o njemu i danas istarske nonice pričaju sa zebnjom.

Bonus video

Espreso intervju - Slavica Đukić Dejanović