OSAM NAJSTARIJIH KNJIGA NA SVETU

Iako prvi primerci pisanog teksta datiraju pre 2600. godine pre n. e., to su rani spisi uklesani u kamenu i uglavnom se ne smatraju knjigama.

8. Gutenbergova Biblija – oko 1450-1455. godine

Iako postoje i starije knjige od Gutenbergove Biblije, ona je uključena na ovu listu jer je to prva knjiga štampana tehnikom pokretnih slova. Gutenbergova Biblija je najstariji primer knjige kakvu danas znamo.

Postoje podaci o tome da je bilo predviđeno štampanje 200 primeraka Biblije na pamučnom papiru i 30 na koži, ali se ne zna tačan broj odštampanih primeraka. Danas se zna da postoje samo 22 primerka, a Gutenbergova Biblija predstavlja jednu od najređih i najvrednijih štampanih knjiga.

7. Knjiga Kelsa / Knjiga Kolumba – oko 800. godine

Knjiga Kelsa ili Knjiga Kolumba jedno je od najvećih blaga Irske i predstavlja iluminirani rukopis iz 800. godine nove ere. Pre nego što je otkriveno da je knjiga nastala oko 800. godine, naučnici su verovali da je ta knjiga Veliko jevanđelje Kolumba, irskog monaha iz 6. veka. Knjiga je dobila ime po manastiru Kels, gde se nalazila dugi niz vekova. Trenutno je izložena u biblioteci Triniti koledža u Dablinu, u Irskoj.

Pročitajte tekst o dugometražnom irskom animiranom filmu Knjiga Kelsa

U knjizi se nalaze složene i ekstravagantne iluminacije zbog kojih ovaj rukopis ima izvanrednu vrednost. Sadrži četiri jevanđelja iz Novog zaveta i sastoji se od 340 listova od teleće kože.

6. Jevanđelje Svetog Katberta – oko 7. veka

Jevanđelje Svetog Katberta najstarija je knjiga u Evropi i datira iz 7. veka. U pitanju je prepis Jevanđelja po Jovanu, ali je bila namenjena Svetom Katbertu, u čiji je sanduk pohranjena nakon njegove smrti 687. godine. Ova knjiga veličine dlana, dimenzija 96 sa 136 milimetra otkrivena je 1104. godine, kada je telo Svetog Katberta premešteno u Daramsku katedralu, kako bi se sačuvalo od napada vikinga.

Nakon što je knjiga pronađena 1104. godine, završila je u privatnoj kolekciji, ali je na kraju poklonjena jezutiskoj zajednici u Belgiji, 1769. godine. Knjiga je 1979. pozajmljena Britanskoj biblioteci u Londonu, koja ju je konačno otkupila od jezuita za 14 miliona dolara.

5. Garimina jevanđelja – oko 330-650. godine

Jevanđelja iz Garime su najstarija ilustrovana hrišćanska sveta knjiga, koja je otkrivena o u etiopskom manastiru. Do pre desetak godina, naučnici su verovali da ove knjige potiču iz 11. veka, ali nedavna ispitivanja pokazuju da knjige datiraju od 330-650. godine.

Kako tvrde monasi iz Aba Garima manastira, knjige su čuvane u manastiru od samog nastanka. Ova lepa Biblija dobila je ime po Garimi, monahu koji je stigao u Afriku u 5. veku i koji ju je kopirao, kako legenda kaže, za smo jedan jedini dan zato što je Bog odložio zalazak sunca.

Obe knjige su restaururane novcem iz Etiopskog fonda za nasleđe, britanske dobrotvorne organizacije koja pomaže u očuvanju umetničkih dela pronađenih u etiopskim manastirima.

4. Biblioteka Nag Hamadi – oko 3. ili 4. veka

Biblioteka Nag Hamadi je zbirka trinaest gnostičkih tekstova zakopanih u zapečaćenoj tegli koju je 1945. godine pronašao jedan arapski seljak, Muhamed as-Saman, u egipatskom gradu Nag Hamadi. Spisi se se međusobno razlikuju po autorstvu, žanru, mestu i vremenu nastanka. Celokupan sadržaj kodeksa je napisan na koptskom jeziku, iako su svi radovi verovatno prevodi sa grčkog, a među njima se nalazi i delimičan prevod Platonove „Države“. Jedan od spisa sadrži jedini poznat kompletan tekst Jevanđelja po Tomi.

Veruje se da ova knjiga datira iz 3. ili 4. veka, iako je zakopana i sakrivena pre nego što je Atanasije Aleksandrijski 367. godine nove ere zabranio korišćenje nekanonskih knjiga. Otkad su otkriveni, ovi kodeksi su uticali na savremena istraživanja ranog hrišćanstva i gnosticizma.

3. Sinajski rukopis (Sinajska Biblija / Codex Sinaiticus) – oko 330-360. godine

Sinajski rukopis, poznat još i kao Sinajska Bibllija, jedna je od najvažnijih i najčuvanijih knjiga na svetu, zato što je jedini primerak hrišćanske Biblije koji je manje-više ceo. Knjiga je ručno pisana kopija Biblije, primerak grčkog septuaginta, tj. prvog prevoda Biblije s hebrejskog na grčki jezik, koji su prevela četiri pisara u 4. veku.

Ova knjiga se smatra jednim od najboljih grčkih tekstova Novog zaveta i bila je korisna prilikom istraživanja biblijskog teksta. Iako iz knjige nedostaju veliki delovi Starog zaveta, naučnici veruju da je knjiga originalno sadžala i Stari i Novi zavet.

2. Ploče iz Pirga – oko 500. pre Hrista

Tablice iz Pirga pronađene su 1964, prilikom iskopavanja drevne luke Pirga, i datiraju iz perioda 500. godine pre n.e. Iako ove tablice ne čine knjigu, svaka od njih na ivicama ima rupice, što znači da su nekada bile uvezane. Ove tablice su jako bitne jer su napisane na dva različita jezika. Dve su napisane na drevnom etrurskom, a treća je napisana na feničanskom.

Zahvaljujući dvojezičnom tekstu, istraživači su uspeli da upotrebe svoje znanje feničanskog kako bi tumačili etrurske tablice. Danas se čuvaju u Narodnom muzeju etrurske umetnosti u Rimu.

1. Orfička zlatna knjiga – oko 600. godine pre Hrista.

Zlatna knjiga orfizma je trački artefakt of zlata čitote približno 24 karata (23.82 karata) i predstavlja kultni objekat antičkih Orfejevih misterija. sastoji se od šest međusobno uvezanih listova slata ukupne težine oko 100 grama, veličine 5 sa 4.5 cm. Sadrži kultne ilustracije sveštenika, konjanika, sirene, harfe i vojnika. Iako su ilustracije orfičke, tekst u njima je etrurski, pretpostavlja se da je knjiga bila zakopana u grobu nekog aristokrate posvećenog kultu orfičkih misterija. Knjiga je pronađena kasnih pedesetih, u grobu koji je iskopan prilikom građenja kanala na reci Strumi, u Bugarskoj. Izložena je u Nacionalnom istorijskom muzeju u Sofiji.

Osoba koja je pronašla knjigu, koja je želela da ostane anonimna, knjigu je poklonila 2003. godine Bugarskom nacionalnom muzeju. Tadašnji direktor muzeja, Božidar Dimitrov, izjavio je da su autentičnost knjige utvrdili eksperti iz Sofije i Londona.

Bonus video:

espreso.co.rs/rs.sputnik.com