Bio je očajni kralj države na samrti, imao je planove za Hrvatsku, a onda...Umro je u izgnanstvu - znate li ko je?

Karlo I. od Austrije bio je poslednji vladar Austro-Ugarske Monarhije, koji je vladao od 1916. do 1918. godine.

Rođen je 17. avgusta 1887. u Persenbeugu, u Donjoj Austriji, kao najstariji sin nadvojvode Ota i princeze Marije Josipe od Saske.

Njegov službeni naslov bio je car Austrije, kralj Ugarske, kralj Češke i mnogih drugih istorijskih teritorija Habsburške Monarhije.

Njegova kratka, ali intenzivna vladavina obeležena je Prvim svetskim ratom i raspadom Monarhije.

Krunidba Karla I.

Nakon smrti svog prastrica, cara Franje Josipa I. 21. novembra 1916., Karlo je nasledio presto. Krunidba za kralja Ugarske održana je 30. decembra 1916. u Budimu, prema tradicionalnim običajima povezanim sa ugarskom krunom sv. Stjepana.

Krunidbena ceremonija održala se u crkvi Sv. Matije u Budimu, ključnom mestu svih ugarskih krunidbenih svečanosti. Tokom ceremonije Karlo je nosio istorijsku krunu sv. Stjepana, što je simbolizovalo njegovo priznanje za kralja Ugarske i posvećenost istorijskim pravima tog kraljevstva. Karlova supruga, Zita od Bourbon-Parme, takođe je bila okrunjena kao kraljica Ugarske.

Posebno važan deo ceremonije bio je "krunidbeni zavet", kojim je Karlo obećao čuvati prava i autonomiju Ugarske. Kao deo tradicije, izveo je simbolički čin "mahanja mačem" sa kraljevske pozornice u četiri smera, simbolizujući spremnost da brani kraljevstvo od svih neprijatelja. Ova svečanost trebala je da pošalje poruku stabilnosti i kontinuiteta uprkos ratu koji je razarao Evropu.

Karlo i Hrvatska

Kao kralj Ugarske Karlo je automatski bio i kralj Hrvatske, Slavonije i Dalmacije, jer su te zemlje bile sastavni deo ugarskog dela Monarhije. Karlo je bio svestan važnosti hrvatskih zemalja unutar Monarhije te je nastojao da očuva njihovu političku stabilnost u izazovnim vremenima. Njegova krunidba formalno je priznavala i njegovo pravo na hrvatski tron.

Tokom svoje vladavine Karlo je nekoliko puta podržao hrvatske političke inicijative, a posebno je bio svestan važnosti pomorskih regiona poput Dalmacije u kontekstu rata. Iako zbog ratnih okolnosti nije mogao da ostvari ličnu posetu hrvatskim krajevima, njegovi predstavnici redovno su bili uključeni u komunikaciju sa hrvatskim političarima.

Godine 1918., kada je Austro-Ugarska počela da propada, Karlo je izdao proglas kojim je predložio federalizaciju Monarhije, dajući veću autonomiju narodima, uključujući Hrvate. Međutim taj predlog je stigao prekasno i nije uspeo da spreči raspad države. Nakon proglašenja Države Slovenaca, Hrvata i Srba vlast Habsburške Monarhije prestala je postojati u hrvatskim zemljama.

Kraj vladavine i smrt

Karlo je abdicirao u novembru 1918. i bio je prisiljen da napusti Monarhiju. Umro je u izgnanstvu na ostrvu Madeiri 1. aprila1922. godine. Poznat je po svojoj dubokoj veri i zalaganju za mir, zbog čega ga je Katolička crkva proglasila blaženim 2004. godine.

Bonus video:

(Espreso/ Index/ Prenela: T.M.)